Trái cây, gạo Việt khó vào Mỹ, vì sao?

Doanh nghiệp muốn vào thị trường Mỹ phải đáp ứng nhiều yêu cầu từ vùng trồng, nhà máy, khách hàng... kèm theo là những rủi ro liên quan đến phòng vệ thương mại

Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT), ngoài 2 ngành hàng thủy sản và rau củ thì gỗ và các sản phẩm gỗ, hồ tiêu, hạt điều cũng là những sản phẩm đang có nhu cầu lớn tại Mỹ.

Thị trường Mỹ vượt Trung Quốc

Theo Bộ NN-PTNT, 2 tháng đầu năm 2021, tổng giá trị xuất khẩu nông - lâm - thủy sản đạt hơn 6,17 tỉ USD, tăng 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái. Về thị trường xuất khẩu, Mỹ tiếp tục chiếm thị phần lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 2,04 tỉ USD, tăng 57,3% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm khoảng 33,05% thị phần; tiếp đến là Trung Quốc ước đạt 1,88 tỉ USD, tăng 57,9% so với cùng kỳ và chiếm 30,53% thị phần. Các thị trường chính còn lại, trừ Liên minh châu Âu (EU) giá trị xuất khẩu giảm 3,1%; còn lại ASEAN, Nhật Bản, Hàn Quốc đều tăng từ 15,5%-25,2%.

Ông Trương Đình Hòe, Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), cho biết Mỹ nằm trong nhóm 4 thị trường lớn nhất của thủy sản Việt Nam nhưng so với tổng lượng nhập khẩu thủy sản của Mỹ thì khá nhỏ. Cục Xuất nhập khẩu dẫn nguồn thống kê nước ngoài cho thấy năm 2020, giá trị nhập khẩu thủy sản của Mỹ đạt 21,89 tỉ USD, giảm 2,3% so với năm 2019. Việt Nam đứng vị trí thứ 6 trong các nước cung cấp thủy sản cho Mỹ, đạt 1,4 tỉ USD năm 2020, chỉ chiếm hơn 6,3% thị phần.

Trái cây tập kết tại nhà máy chiếu xạ Sơn Sơn trước khi xuất khẩu sang Mỹ. Ảnh: AN NA

Theo ông Trương Đình Hòe, năm 2021, thế giới tiếp tục bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, khiến nhiều chuỗi cung ứng chưa thể hồi phục nên nguồn cung thủy sản, đặc biệt là tôm vào Mỹ vẫn bị thiếu hụt và Việt Nam có thể là nguồn cung bổ sung nhờ kiểm soát dịch bệnh tốt, sản xuất được duy trì. Do đó, khả năng xuất khẩu thủy sản vào Mỹ năm nay sẽ tăng do các nhà nhập khẩu chuyển hướng sang Việt Nam. 

"Tuy nhiên, đối với thị trường Mỹ, nhiều năm nay doanh nghiệp (DN) thủy sản thường xuyên phải "sống chung" với các vụ kiện chống bán phá giá. Kinh nghiệm từ thực tiễn là DN phải đoàn kết và luôn trong tâm thế chuẩn bị hồ sơ, giấy tờ khi bị kiện, phải có đội ngũ luật sư giỏi, am hiểu luật pháp Mỹ để chứng minh mình không vi phạm. Ngay cả khi DN được ra khỏi vụ kiện này thì vẫn có thể bị vướng vào vụ khác" - ông Hòe nhìn nhận.

Với ngành hàng rau quả, nhiều năm nay xuất khẩu sang Mỹ đều tăng trưởng dương với mức tăng bình quân 10%. Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết ngành rau quả xuất sang Mỹ không có mặt hàng cạnh tranh trực tiếp nên không lo ngại vấn đề thuế phòng vệ thương mại. 

"Mỹ là thị trường nhập khẩu rau quả đứng thứ 2 của ta, sau Trung Quốc và tiềm năng vẫn còn lớn. Vấn đề hiện nay là giá cước vận chuyển hàng không quá cao nên không thể xuất khẩu được nhiều. Bao giờ các chuyến bay thương mại nối lại, giá cước giảm, giá trị xuất khẩu trái cây sang Mỹ sẽ tăng nhờ danh mục được phép xuất khẩu tăng cũng như chất lượng trái cây Việt Nam ngày càng tốt hơn" - ông Nguyên tin tưởng.